พันธุ์มะปราง

แบ่งตามลักษณะพฤกษศาตร์แบ่งได้ 3 ชนิด
1. Bouae microphylla มะปรางที่มีใบเล็ก มีรสเปรี้ยว มะปรางป่าหรือมะปริงทางภาคใต้ พวกนี้มีรสเปรี้ยวผลเล็กสำหรับทางภาคใต้นั้นมักนำมาบริโถคผลดิบ ใช้ตำน้ำพริก ใส่แกงส้ม หรือเอามาจิ้มกับมันกุ้ง มะปริงมีขึ้นอยู่ทั่วไปทางภาคใต้

2. Bouae macrophylla มะปรางใบใหญ่ ขนาดใบเกือบเท่าใบมะม่วง เป็นพันธุ์ต่างประเทศ มีการปลูกในแถวแหลมมลายู เท่านั้น

3. Bouae burmanica มะปรางที่ปลูกกันโดยทั่วไป เรียกมะปรางบ้านหรือมะปรางสวน
มะปรางที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ คือกลุ่มของ Bouae burmanica แบ่งตามลักษณะของรสชาติแบ่งได้ 3 ชนิด

1.มะปรางเปรี้ยว หมายถึง มะปรางที่ออกผลมีรสเปรี้ยวจัด แม้แต่ผลสุกก็ตาม มีทั้งผลเล็กและผลโต ชาวสวนเรียกว่า กาวาง การใช้ประโยชน์โดนการนำไปแช่อิ่มหรือดอง

2.มะปรางหวาน มีผลขนาดเล็กถึงใหญ่ เรียกรวม ๆว่า มะปราง เป็นมะปรางหวานนั้นเอง มะปรางต้นที่มีชื่อที่สุดคือต้นในวังสระประทุม และมะปรางหวานที่ ต. ท่าอิฐ อ. ปากเกร็ด จ. นนทบุรี (มะปรางท่าอิฐ)

3.มะยง สามารถแยกได้ 2 ชนิด คือพวกที่มีรสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย เรียกว่า มะยงชิด และพวกที่มีรสหวานอมเปรี้ยวมากเรียกว่า มะยงห่าง (สรัสวดี และปฐพีชล,2531)
มะปรางหวาน
พันธุ์ท่าอิฐ เนื้อหนา เมล็ดน้อย รสหวานสนิท ผลรูปไขค่อนข้างยาวรี ผลกว้าง 3.8 เซนติเมตร ยาว 6.1 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 20-25 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.1 % Brix เนื้อสีเหลืองส้ม (Yellow Orange 22-A) เมล็ดหนา 0.9 เซนติเมตร ต้นอยู่ที่ท่าอิฐ อ.ปาเกร็ด จ.นนทบุรี
พันธุ์ลุงชิด มะปรางหวาน ผลใหญ่ เนื้อหนา เมล็ดเล็ก ขนาดผลกว้าง 3.7 เซนติเมตร ยาว 6.2 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-20 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.2 % Brix เมล็ดหนา 0.9 เซนติเมตร ต้นอยู่ที่สวนนายชิด ต.ปากแคว อ.เมือง จ.สุโขทัย
พันธ์ทองใหญ่ มะปรางหวาน ผลใหญ่ เนื้อหนา ขนาดผลกว้าง 3.5 เซนติเมตร ยาว 5.6 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-20 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.2 % Brix เนื้อสีส้ม (Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.0 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนผู้พันทองคำ ต.ไม้เก็ด อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี
พันธุ์สุวรรณบาท มะปรางหวาน ผลใหญ่ เนื้อหนา รสหวานสนิท ขนาดผลกว้าง 3.5 เซนติเมตร ยาว 7.2 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-20 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.8 % Brix เนื้อสีเหลืองส้ม เมล็ดหนา 0.6 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนนางระเบียบ หาญสวธา ต.ท่าอิฐ อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์
พันธุ์ลุงพล มะปรางหวาน ผลใหญ่ ต่างจากชนิดอื่นตรงผิวของผล จะมีริ้วรอยสีขาวเป็นทางยางทั่วผล ขนาดผลกว้าง 3.5 เซนติเมตร ยาว 5.3 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-22 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 15.6 % Brix เมล็ดหนา 0.9 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนลุงพล ต.ปากแคว อ.เมือง จ.สุโขทัย
พันธุ์ลุงประทีป มะปรางหวาน ขนาดผลกว้าง 3.6 เซนติเมตร ยาว 5.6 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-22 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 16.2 % Brix เนื้อสีเหลืองส้ม(Yellow Orange 22-A) เมล็ดหนา 1.0 เซนติเมตร เป็นต้นลูกของพันธุ์ลุงชิด ต้นเดิมอยู่ที่สวนลุงประทีป เลิศไกร ต.คลองกระจง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย (นรินทร์,2537)
พันธุ์ไข่ห่าน ผลรูปไข่ มีผลโตสุดประมาณ 11 ผล/กิโลกรัม
พันธุ์อีงอน มีผลยาวกว่าพันธุ์ไข่ห่าน ขั้วผลแหลม ผลโตสุดประมาณ 11 พันธุ์หวาสำลัก มีขนาดผล 18-20 ผล/กิโลกรัม (เคหการเกษตร,2531)
มะปรางมะยงชิด
พันธุ์มะยงชิดท่าอิฐ รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.9 เซนติเมตร ยาว 6.4 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 15-18 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.4 % Brix เนื้อสีส้ม(Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.0 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่ท่าอิฐ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี
พันธุ์มะยงชิดพูลศรี รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.9 เซนติเมตร ยาว 6.2 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 16-20 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 18.6 % Brix เนื้อสีส้ม(Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.0 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนพูลศรี อ.เมือง จ.สุโขทัย
พันธุ์มะยงชิดลุงฉิม รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.9 เซนติเมตร ยาว 6.4 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 15-18 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.4 % Brix เนื้อสีส้ม(Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.0 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนลุงฉิม บุญเยี่ยม บางขุนนนท์ บางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร
พันธุ์พระอาทิตย์ รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.8 เซนติเมตร ยาว 6.2 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 15-18 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 18.4 % Brix เนื้อสีส้ม ต้นเดิมอยู่ที่สวนนางล้วน เชตุใจ ต.ในเมือง อ.พิชัย จ.อุตรดิตถ์
พันธุ์มะยงชิดสวนนางระเรียบ ผลใหญ่ รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.8 เซนติเมตร ยาว 6.2 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-22 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.6 % Brix เนื้อสีส้ม (Orange 24-B) เมล็ดหนา 0.9 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนนางระเบียบ หาญสวธา ต.ท่าอิฐ อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์
พันธุ์มะยงชิดสวนนางอ้อน รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 4.2 เซนติเมตร ยาว 6.1 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 15-18 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.4 % Brix เนื้อสีเหลืองส้ม (Yellow Orange 22-A) เมล็ดหนา 1.1 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนนางอ้อน จาดยางโทน ต.วัดพริก อ.เมือง จ.พิษณุโลก
พันธุ์ทูลถวาย ขนาดผลกว้าง 4.3 เซนติเมตร ยาว 6.1 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 15-18 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.4 % Brix เนื้อสีส้ม (Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.1 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนครูเมือง ต.ท่าทราย อ.เมือง จ.นครนายก
พันธุ์มะยงชิดลุงยอด รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.9 เซนติเมตร ยาว 5.8 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-22 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 17.2 % Brix เนื้อสีส้ม (Orange 24-A) เมล็ดหนา 1.1 เซนติเมตร ต้นเดิมอยู่ที่สวนกำนันสอด ตะฆะมัง อ.เมือง จ.พิจิตร
พันธุ์มะยงชิดลุงเสน่ห์ รสหวานอมเปรี้ยว ขนาดผลกว้าง 3.9 เซนติเมตร ยาว 5.7 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 18-22 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 18.0 % Brix เนื้อสีส้ม (Orange 24-A) ต้นเดิมอยู่ที่สวนลุงเสน่ห์ พลวิชัย ต.ม่านยาว อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย
พันธุ์ดาวพระศุกร์ ผลใหญ่ เนื้อหนา รสหวานอมเปรี้ยว ผลรูปไข่ ขนาดผลกว้าง 3.6 เซนติเมตร ยาว 5.6 เซนติเมตร จำนวนผลประมาณ 20-24 ผล/กิโลกรัม มีความหวาน 16.2 % Brix เนื้อสีเหลืองส้ม (Yellow Orange 24-B) ต้นเดิมอยู่ที่สวนนางล้วน เชตุใจ ต.ในเมือง อ.พิชัย จ.อุตรดิตถ์ (นรินทร์,2537)

ที่มา: www.doae.go.th/library/html/detail/marian%20plum/spe.html/พันธุ์มะปราง